Bits of Freedom (BOF)

De Minister heeft de regels over hoe de geheime diensten met bulkdata moeten omgaan aangepast. Zij beweert goed te hebben geluisterd naar het advies van de Raad van StateDat advies was scherp en niet mals. Maar wie het voorstel goed leest ziet dat het hier gaat om een dun laagje vernis.

Dit is geen finale termijn

Één van de belangrijkste kritiekpunten was het ontbreken van een finale termijn. Daardoor was het niet duidelijk hoe lang de bergen gegevens nu precies bewaard mochten worden. In het nieuwe voorstel wordt gedaan alsof die wordt geїntroduceerd door van een eindtermijn te spreken. Maar wie verder leest ziet dat daar ook uitzondering op kan worden gemaakt. En wel vrij makkelijk. Als het "vanwege dringende redenen met het oog op de nationale veiligheid noodzakelijk is" de gegevens langer te bewaren wordt er met de Minister een nieuwe termijn overlegd. Hoe lang dat mag zijn staat niet in de wet.

Geen geitenpaadje maar hoofdpad

Nu kan het natuurlijk zijn dat het in een heel uitzonderlijk geval mogelijk moet zijn om van een bepaalde termijn af te kunnen wijken. Maar dat in dit geval de uitzondering de regel zal gaan worden is vrij aannemelijk om twee redenen: Gezien de taakomschrijving zullen veel van de gegevens die de geheime diensten verzamelen worden bewaard in het kader van de nationale veiligheid, en zal dus de uitzondering mogelijk van toepassing zijn. Daarnaast moest er een nieuwe regeling komen omdat de 1,5 jaar om gegevens op relevantie te beoordelen volgens de diensten onhaalbaar kort was. Die oude termijn was alleen voor het beoordelen op relevantie. Deze nieuwe termijn omslaat de gehele gebruikscyclus, maar is even lang.

Stille exit van de relevantiebeoordeling

Dat de diensten nu maar 1,5 jaar krijgen om de gegevens te gebruiken maakt het erg onwaarschijnlijk dat zij de gegevens nog op relevantie zullen beoordelen. Dat betekent dat de kans groter is dat jouw gegevens die als bijvangst in de bulk zitten, integraal worden bewaard en onderdeel blijven van de bulk die tot door de minister nader te bepalen termijn op de servers van de geheime diensten blijven staan.

Maar er komt toch bindend toezicht?

Het verlengingsbesluit van de Minister moet worden medegedeeld aan de toezichthouder (CTIVD). En die kan daar bindend toezicht op houden. Het is fijn dat dat kan. Maar ook onvoldoende. Doordat dit een mogelijkheid is en geen verplichting hoeft de toezichthouder dit besluit niet te toetsen. En heb jij als burger dus helemaal niet de zekerheid dat jouw gegevens rechtmatig langer worden bewaard.

Conclusie: Dit voorstel is niet goed voor de bescherming van onze rechten

In het kort:

• Met dit voorstel weet je nog steeds niet of jouw gegevens worden verzameld als onderdeel van een bulkdataset, maar is de kans daarop gezien de schaal van deze gegevensverzamelingen reëel.
• Met dit voorstel weet je nog steeds niet hoe lang jouw gegevens bewaard worden als ze zijn verzameld als onderdeel van een bulkdataset, of hoe lang dat zou mogen.
• Met dit voorstel weet je nog steeds niet of jouw gegevens rechtmatig worden bewaard, omdat het niet is voorgeschreven dat er op die specifieke verlengingsbeslissing toezicht wordt gehouden.

Zelf het voorstel lezen? Dat kan hier

PS: Ook de draad kwijt over welk voorstel dit nu precies gaat? Dat is niet gek. De totstandkoming van de nieuwe inlichtingenwetgeving wordt er niet overzichtelijker op. We hebben het nu over de nota van wijziging die de nota van wijziging wijzigt die aanpassingen maakte aan de Tijdelijke wet die de Wiv deels wijzigt en deels aanvult. For real.

Bij het gebruik van technologie worden onze maatschappelijke problemen gereflecteerd en soms verergerd. Die maatschappelijke problemen kennen een lange geschiedenis van oneerlijke machtsstructuren, racisme, seksisme en andere vormen van discriminatie. Wij zien het als onze taak om die oneerlijke structuren te herkennen en ons daartegen te verzetten.

Onze geschiedenis werkt door in ons gebruik van technologie

Je wordt bestempeld als potentiële fraudeur, omdat je op een bepaalde postcode woont. Je toegeslagen worden ingetrokken vanwege je ‘buitenlandse naam’ en lage inkomen. Je wordt op een zwarte lijst gezet omdat je doneert aan een moskee. Voor de zoveelste keer word je staande gehouden in je eigen buurt. Of je komt het land niet in omdat je lijkt op iemand anders die in het verleden een foute keuze heeft gemaakt.

Bij al deze situaties speelt technologie een grote rol. Ja, digitalisering maakt het makkelijker (en goedkoper) om mensen te kwantificeren, groeperen, en van elkaar te onderscheiden. Maar het kwantificeren en discrimineren van mensen is op zichzelf niets nieuws. Het discriminerend onderscheid maken tussen mensen, waarbij de één als beter, betrouwbaarder, professioneler of waardevoller wordt gezien dan de ander, op grond van kenmerken die daar geen enkele invloed op hebben, loopt als een rode draad door onze geschiedenis. Denk bijvoorbeeld aan het kolonialisme en het slavernijverleden, maar ook aan het feit dat getrouwde vrouwen tot zeventig jaar geleden geen eigen bankrekening mochten hebben.

We zien dagelijks voorbeelden om ons heen van discriminatie. Bijvoorbeeld jegens vrouwen, mensen van kleur, lhbti’ers, mensen met een handicap en mensen die een bepaalde religie aanhangen. Tegen deze achtergrond is het niet gek dat het ook weer deze gemarginaliseerde groepen zijn die vaker dan anderen worden geraakt door digitalisering. Denk bijvoorbeeld aan het toeslagenschandaal waarbij mensen van kleur en mensen met een laag inkomen werden gediscrimineerd. Er bestaat een kans dat de inzet van nieuwe technologie historische problemen versterkt. Zeker wanneer je die problemen ontkent.

Het discriminerend onderscheid maken tussen mensen, waarbij de één als beter, betrouwbaarder, professioneler of waardevoller wordt gezien dan de ander, op grond van kenmerken die daar geen enkele invloed op hebben, loopt als een rode draad door onze geschiedenis.

Waar we vandaan komen en waar we naartoe gaan

Internetpionier Bruce Schneier schreef jaren geleden al: “Technology magnifies power in both directions. When the powerless found the internet, suddenly they had power. But eventually the powerful behemoths woke up to the potential – and they have more power to magnify.” En dat was juist niet de bedoeling. Sinds haar oprichting zet Bits of Freedom zich in om de potentie van het internet, voor een open en vrije samenleving, te benutten. We richten ons daarbij op twee essentiële rechten. Privacy beschermt ons tegen machtsmisbruik, discriminatie en heimelijke beïnvloeding. Het stelt ons in staat ons in vrijheid te ontwikkelen. Communicatievrijheid is essentieel om de macht ter verantwoording te roepen, en om rechten en vrijheden voor iedereen in gelijke mate af te dwingen.

Wanneer we voor deze rechten opkomen, moeten we niet alleen het recht en de technologie begrijpen. We moeten ook de maatschappelijke, historische en sociaal-economische context kennen waarin we leven en daarmee begrijpen waar we vandaan komen en waarnaar we ons ontwikkelen. We vinden het daarom belangrijk dat we praten met – en vooral luisteren naar – mensen die het hardst geraakt worden door technologie. Zij kunnen immers het beste verwoorden waar ze mee te maken krijgen en waar ze mee geholpen zouden zijn. Daarom zetten we ons met anderen in om ervoor te zorgen dat we historische ongelijkheden niet repliceren in onze manier van werken en in de oplossingen die we aandragen.

Sinds haar oprichting zet Bits of Freedom zich in om de potentie van het internet, voor een open en vrije samenleving, te benutten.

De dekolonisatie van het digitale rechtenveld

Dat doen we onder meer door deel te nemen aan het proces Decolonising Digital Rights. Dit is een initiatief van European Digital Rights (EDRi) en Digital Freedom Fund (DFF), waarbij ruim 30 mensen vanuit zo’n 24 internationale organisaties samenkomen om te leren over de verschillende vormen van onderdrukking die hun wortels hebben in een geschiedenis vol ongelijke machtsverhoudingen en kolonisatie. We bespreken hoe deze structuren invloed hebben op ons werkveld, het digitale rechtenveld én hoe we ons hiertegen kunnen verzetten. Daarbij is het voor ons essentieel dat de stemmen van de mensen die het hardst geraakt worden door verkeerd gebruik van technologie, gehoord worden.

De afgelopen jaren hebben we gewerkt aan een programma waarin we ingaan op wat er veranderd moet worden en hoe we veranderingen kunnen realiseren, zodat we ons er samen voor kunnen inzetten dat mensenrechten beter geborgd worden bij het gebruik van technologie. De mensenrechten van iedereen. Binnenkort zullen we de uitkomsten en het programma delen. Houd onze website dus in de gaten!

De Digital Markets Act (DMA) en Digital Services Act (DSA) zijn de nieuwe Europese platformwetten. Deze Brusselse wetten leggen de (grote) platformen regels op. Regels die hen ter verantwoording roepen en onze digitale burgerrechten beter beschermen. Het eerste wetsvoorstel kwam in december 2020, in 2022 werd een akkoord bereikt en in 2023 en 2024 beginnen deze nieuwe regels te gelden. In dit overzicht vind je een beschrijving van ons werk op deze wetten, opgedeeld in de fases van het wetgevingsproces.

Altijd op de hoogte blijven van de laatste ontwikkelingen rond platformen?

Abonneer je dan nu op onze nieuwsbrief over platformen!

#mailpoet_form_28 .mailpoet_form { } #mailpoet_form_28 .mailpoet_column_with_background { padding: 10px; } #mailpoet_form_28 .mailpoet_form_column:not(:first-child) { margin-left: 20px; } #mailpoet_form_28 .mailpoet_paragraph { line-height: 20px; margin-bottom: 20px; } #mailpoet_form_28 .mailpoet_segment_label, #mailpoet_form_28 .mailpoet_text_label, #mailpoet_form_28 .mailpoet_textarea_label, #mailpoet_form_28 .mailpoet_select_label, #mailpoet_form_28 .mailpoet_radio_label, #mailpoet_form_28 .mailpoet_checkbox_label, #mailpoet_form_28 .mailpoet_list_label, #mailpoet_form_28 .mailpoet_date_label { display: block; font-weight: normal; } #mailpoet_form_28 .mailpoet_text, #mailpoet_form_28 .mailpoet_textarea, #mailpoet_form_28 .mailpoet_select, #mailpoet_form_28 .mailpoet_date_month, #mailpoet_form_28 .mailpoet_date_day, #mailpoet_form_28 .mailpoet_date_year, #mailpoet_form_28 .mailpoet_date { display: block; } #mailpoet_form_28 .mailpoet_text, #mailpoet_form_28 .mailpoet_textarea { width: 200px; } #mailpoet_form_28 .mailpoet_checkbox { } #mailpoet_form_28 .mailpoet_submit { } #mailpoet_form_28 .mailpoet_divider { } #mailpoet_form_28 .mailpoet_message { } #mailpoet_form_28 .mailpoet_form_loading { width: 30px; text-align: center; line-height: normal; } #mailpoet_form_28 .mailpoet_form_loading > span { width: 5px; height: 5px; background-color: #5b5b5b; }#mailpoet_form_28{border-radius: 0px;text-align: left;}#mailpoet_form_28 form.mailpoet_form {padding: 20px;}#mailpoet_form_28{width: 100%;}#mailpoet_form_28 .mailpoet_message {margin: 0; padding: 0 20px;}#mailpoet_form_28 .mailpoet_paragraph.last {margin-bottom: 0} @media (max-width: 500px) {#mailpoet_form_28 {background-image: none;}} @media (min-width: 500px) {#mailpoet_form_28 .last .mailpoet_paragraph:last-child {margin-bottom: 0}} @media (max-width: 500px) {#mailpoet_form_28 .mailpoet_form_column:last-child .mailpoet_paragraph:last-child {margin-bottom: 0}} Laat dit veld leegEmail *

Als je hier je e-mailadres invult, dan sturen we je onze nieuwsbrief over online platformen.

Dank je voor je inschrijving! Je krijgt een mailtje om het te bevestigen.

Regels over wat je wel en niet mag zeggen op het internet? Pas liever het algoritme aan, schrijft beleidsadviseur Lotje Beek in het Nederlands Dagblad. ‘Het pushen van aanstootgevende inhoud is niet echt goed voor de mens en ons wereldbeeld.’

Volgens het op 31 augustus in het Nederlands Dagblad aangehaalde onderzoek van het Sociaal Cultureel Planbureau zijn Nederlanders bezorgd over misinformatie op sociale media en wil een grote meerderheid dat de overheid ingrijpt. Dat ingrijpen zou gaan via het opstellen van regels over wat je wel en niet kan zeggen of delen op het internet. Volgens mij is dat een ontzettend slecht idee. Het ingrijpende effect dat misinformatie of fake news heeft op onze samenleving, is een gevolg van de giftige sociale media-platformen waarop die verspreid wordt. Er is namelijk altijd al fake news geweest, maar dat wordt pas echt zorgelijk wanneer die wijd verspreid kan worden. In de middeleeuwen is er vast een schreeuwlelijk geweest die riep dat het gezond was om je eigen poep te eten. Maar geen haan die er naar kraaide, want alleen de mensen op dorpsplein konden hem horen. Inmiddels kan die schreeuwlelijk zijn vreemde boodschap extreem geloofwaardig maken, bijvoorbeeld met hulp van AI. En dat nepnieuws, van die schreeuwlelijk, kan inmiddels viraal zijn. Denk maar eens aan de mensen die een paar jaar geleden chloor gingen drinken om het coronavirus tegen te gaan. Dat was een suggestie van een schreeuwlelijk (Trump), maar die ging vervolgens wel ontzettend viraal op sociale media.

Het ingrijpende effect dat misinformatie of fake news heeft op onze samenleving, is een gevolg van de giftige sociale media-platformen waarop die verspreid wordt.

Sociale media willen zo veel mogelijk geld aan ons verdienen. Dat doen ze door ons zo veel mogelijk advertenties te laten zien. En hoe langer je op een platform bent, hoe meer advertenties je kan zien, en dus: hoe meer geld je opbrengt. Daarom willen sociale media ons berichten tonen die ons zo lang mogelijk op hun site laten hangen. En hun algoritmen zijn erachter gekomen dat berichten die ons raken het in dat opzicht goed doen. En nepnieuws is vaak aanstootgevend genoeg om ons op een platform te houden. Daarom pushen sociale media natuurlijk dat soort berichten en gaan ze uiteindelijk dus viraal. Omdat mensen er aanstoot aan nemen, het ophef veroorzaakt en anderen de ophef weer gaan veroordelen. Hoe lossen we dit op?Volgens mij ligt de oplossing dan ook niet in het door de overheid opleggen wat precies wel en niet toegestaan is op sociale media, zoals de bezorgde Nederlanders voorstellen. Deze (tevens) bezorgde Nederlander vindt dat de overheid moet inzetten op regels die dat walgelijke algoritme van sociale media tegengaan. Het pushen van aanstootgevende content, of dat nu wel of geen mis- of desinformatie is, is namelijk überhaupt niet echt goed voor de mens en ons wereldbeeld. Gelukkig ben ik niet de enige met dit idee, en zijn vorige week nieuwe Europese regels ingegaan. De allergrootste platformen (denk Instagram, TikTok, Facebook, Twitter) moeten nu een optie aanbieden van een feed zonder dat giftige algoritme. Dat komt meestal neer op een feed die chronologisch is geordend. Maar soms ook dat de populairste filmpjes als eerste worden geplaatst (op TikTok), waardoor we met dezelfde problemen komen te zitten. En op veel sociale media is deze optie bovendien moeilijk te vinden. Het is dus een beginnetje, maar we zijn er nog lang niet. Om al de zorgen van al die bezorgde Nederlanders weg te nemen, moeten de EU en de Nederlandse overheid nog veel meer ingrijpen in het giftige systeem van sociale media. Neem de schreeuwlelijk zijn podium af, maar gooi 'm niet op het schavot.

Dit artikel is op 4 september als opinie gepubliceerd in het Nederlands Dagblad.

Bijna dagelijks komen we claims tegen over geweldige AI-systemen die heel accuraat zouden zijn en de oplossing bieden voor een veelheid aan problemen. Toch zien we in de praktijk veel fouten, met vaak grote gevolgen. Kloppen die claims dan niet? Mogelijk, maar de manier waarop wij als mensen omgaan met kansen en statistiek speelt ook zeker een rol.

Lotte legde een paar weken geleden al uit waarom gezichtsherkenning in voetbalstadions überhaupt een slecht idee is. Eén van de vele argumenten tegen de inzet van gezichtsherkenning is dat de systemen nog veel fouten maken. Betekent dit dan dat we simpelweg betere algoritmes moeten bouwen? Even zoeken op internet leert ons dat moderne gezichtsherkenning in sommige tests maar liefst meer dan 99% accuraat is. Wow, indrukwekkend zou je denken! Over welke fouten hebben we het dan en is die 1% nou echt een probleem? Om daar goed antwoord op te geven maken we hierbij een klein uitstapje naar de wereld van medische statistiek.

De Medische Test Paradox

Stel, bij een reguliere bloedtest komt naar voren dat je een ernstige en zeldzame ziekte te pakken hebt. De test die is afgenomen is maar liefst 99% accuraat! Natuurlijk maak je je direct heel veel zorgen. Je huisarts probeert je echter gerust te stellen. Met 99% accuraatheid geeft 1 op de 100 tests immers een foute uitslag en de ziekte komt weinig voor. Slechts 1 op de 1000 mensen heeft de ziekte. Je bent een beetje in de war, moet je je nu druk maken of niet?

Bij een zeldzame ziekte verwachten we veel meer fout-positieve dan echte positieve uitslagen. Dat wil dus zeggen dat er meer mensen zijn die positief testen terwijl ze de ziekte niet hebben dan mensen die positief testen terwijl ze de ziekte wel hebben. In dit voorbeeld zal het zo zijn dat die ene persoon op de 1000 mensen die de ziekte heeft ook met grote waarschijnlijkheid positief test. Hierbij geldt echter ook dat 10 mensen van de 1000 (namelijk 999 gezonde mensen maal 1%) óók positief testen zonder de ziekte. Deze uitslagen zijn echter fout-positief. Deze mensen hebben de ziekte dus niet.

Dit verschijnsel heet de Medische Test Paradox. Hoewel het geen echte logische of wiskundige paradox is, immers spreekt niks elkaar tegen, voelt het toch gek: een accurate test die het vooral bij het verkeerde eind heeft. Het geeft aan dat het belangrijk is om niet alleen te focussen op de test zelf, maar om ook goed te kijken naar de kans op een ziekte los van de uitkomst van de test. Daarom is het testen van mensen zonder symptomen of zonder andere aanleiding geen goed idee, dit verhoogt immers de kans op fouten.

Fouten met Kunstmatige Intelligentie

Natuurlijk komt deze statistische ‘paradox’ niet alleen voor bij medische tests. Elk proces dat naalden in een hooiberg probeert op te sporen is kwetsbaar. Of het nu gaat over een leraar die probeert plagiaat te vinden, een agent die denkt een verdachte te herkennen, of een moderator die auteursrechtelijk beschermde muziek van een platform moet weren. Juist omdat dit soort processen zeer veel tijd en moeite kosten wanneer mensen dit uitvoeren grijpen overheden en bedrijven hiervoor steeds vaker naar AI.

Laten we eens kijken welke uitkomsten een gezichtsherkenningsalgoritme met 99% accuraatheid zou hebben wanneer het wordt ingezet om stadionverboden te handhaven. Van 50.000 bezoekers aan een stadion is volgens KNVB-directeur Marianne van Leeuwen maar 1% een probleem, oftewel 500 bezoekers, en zijn de overige 49.500 dat niet. Het algoritme zal 500 maal 99% = 495 van deze probleembezoekers er uit vissen. Dat klinkt best aardig, maar het algoritme wordt ingezet op alle bezoekers. Er zullen dus van de zich goed gedragende voetbalfans ook 49.500 maal 1% = 495  onterecht door de beveiliging worden tegengehouden!

De Medische Test Paradox is natuurlijk ook een probleem zonder AI, maar toch zien we dat AI het probleem vergroot. AI komt vaak met specifieke nauwkeurigheidsclaims van de ontwikkelaars die heel goed klinken. Dit verlegt de focus van de effecten naar het proces. Bij handmatige processen zullen we sneller kijken naar de uitkomsten: hoeveel fouten zijn er gemaakt?

Daarbij komt dat we de magische zwarte doos die door programmeurs is ontwikkeld vaak blind vertrouwen. Waar we het werk van een collega misschien dubbel checken en zo fouten ondervangen voor ze een effect hebben, zullen we de uitkomst van een geavanceerd algoritme snel als waarheid aannemen. Daarnaast kunnen we AI domweg op iedereen inzetten zonder significante extra kosten (in termen van tijd en geld), wat net zoals bij medisch testen zonder symptomen tot meer fouten zal leiden. Handmatige processen moeten selectiever worden toegepast en komen vaak met een plicht om beslissingen te kunnen motiveren.

Het belang van context

Kunnen we dan nooit iets doen aan zeldzame verschijnselen? Net als bij medische tests is vooral context belangrijk. Tests voor zeldzame ziektes zijn nog steeds heel nuttig als we ze combineren met andere informatie. Heb je verschijnselen? Zit de ziekte in de familie? In die gevallen is je kans op de ziekte niet zo klein als dat die is voor andere mensen en is het gevaar van fout-positieve dus kleiner.

We moeten af van de gewoonte waarin we ons alleen dood staren op hoe goed technologie werkt en wat het technisch gezien zou kunnen. De Medische Test Paradox is een van de vele dingen die mis gaan als we de maatschappelijke context niet mee nemen bij het gebruik van technologie. Er is zeker plek voor AI in onze samenleving, maar de focus moet zijn op de samenleving en niet op de AI.

The umpteenth social media monitoring fail, Meta ordered to hand over user information, and storm Poly teaches government a lesson about social media: a quick read through the most interesting developments at the intersection of human rights and technology from the Netherlands. This is the sixth in a series.

Royal Netherlands Marechaussee uses social media monitoring to intimidate climate protesters

Over the summer, 176 people received a letter from the Public Prosecution Service about an Extinction Rebellion demonstration at Schiphol Airport they supposedly attended. In the letter, the prosecution's office warns people against future participation in climate protests, saying next time it will press charges.

In a surprising twist, it turned out some of the people who received the letter were nowhere near Schiphol Airport on the day in question. One of those people, Kirsten Verdel, decided to investigate. She found out that the Marechaussee had cross-referenced pictures taken during the protest with "open sources" such as Facebook and Twitter in order to identify protestors. They focused on Extinction Rebellion's Facebook page and eventually came across Verdel's account. Verdel was told she'd have to prove she wasn't at Schiphol, which she did. She was subsequently informed that she would remain in the Marechaussee's database, since she might not have attended the protest, but she was, unmistakably, now, "involved".

Members of Parliament put questions to the Minister of Justice and Security about how the investigation into protesters was conducted, about the use of facial recognition technology, and about how people's data was processed.

To be honest, we're not expecting much from the Minister, who recently admitted that an undisclosed number of people have been wrongfully placed on a secret terrorism watch list, and that it's up to those people to see to it that they are taken off. Muslim Rights Watch Netherlands suspects hundreds of innocent people feature on this list. Among them could well be the Dutch man currently being held in a Spanish prison because of supposedly forming a threat to national security. The man's lawyers have received no support from the Dutch government.

An air raid siren; quick, create a Twitter-account!

Meta forced to hand over user's account information

A Dutch Facebook user accused a man of mistreating and secretly recording women, posting pictures of the man and screenshots of chat messages. The man asked for an injunction against Meta, in order to force the company to take down the posts and reveal who the user is.

The court ruled that Meta doesn't have to take down the posts, but does have to hand over the user's phone number, IP-address and e-mail address to the man. The court found that the man's interests outweigh the Facebook user's right to privacy due to the severity of the allegations, and the inclusion of pictures of the man, among others. Meta won't be appealing the decision.

Find out more about our work, who we are & how we're funded.

Government shares vital information about storm Poly... with Twitter users

When Storm Poly hit the Netherlands, a 'code red' weather alert urged people to stay indoors. Millions of people received messages on their phone warning them about the severe weather conditions. In one province, the message referred people to Twitter for more information. Twitter? Of all the ways government has to communicate, we're relying on Twitter to disseminate vital information? To make matters worse, Twitter had just introduced new "functionality": tweets are only visible to people with a Twitter account.

Of course it should never be the case that notices from the government can only be accessed through a surveillance-driven platform such as Twitter (or X). But especially so in the case of an emergency. An air raid siren; quick, create a Twitter-account!

We alerted local government to the difficulties many people would have accessing this information, and luckily they quickly started communicating through an official government website. But this should never have happened in the first place. Parliament agreed: in response to the events, she unanimously passed a motion ensuring the accessibility of government information. And establishing that in emergency situations government cannot solely rely on social media to disseminate information. We couldn't have said it better ourselves.

And finally...

We're seeing more and more face recognition in soccer stadiums, e-bike company Van Moof went bankrupt (and provided a great opportunity to talk about vendor lock-in), and after 18 months the Dutch government fell. New elections are planned for November 22nd.

Receive this update in your inbox

Want to receive a heads-up when another monthly update is published? Leave your e-mail address behind and we’ll drop you a line whenever a new update becomes available. We'll not use your e-mail address for any other purposes.

#mailpoet_form_33 .mailpoet_form { } #mailpoet_form_33 .mailpoet_column_with_background { padding: 10px; } #mailpoet_form_33 .mailpoet_form_column:not(:first-child) { margin-left: 20px; } #mailpoet_form_33 .mailpoet_paragraph { line-height: 20px; margin-bottom: 20px; } #mailpoet_form_33 .mailpoet_segment_label, #mailpoet_form_33 .mailpoet_text_label, #mailpoet_form_33 .mailpoet_textarea_label, #mailpoet_form_33 .mailpoet_select_label, #mailpoet_form_33 .mailpoet_radio_label, #mailpoet_form_33 .mailpoet_checkbox_label, #mailpoet_form_33 .mailpoet_list_label, #mailpoet_form_33 .mailpoet_date_label { display: block; font-weight: normal; } #mailpoet_form_33 .mailpoet_text, #mailpoet_form_33 .mailpoet_textarea, #mailpoet_form_33 .mailpoet_select, #mailpoet_form_33 .mailpoet_date_month, #mailpoet_form_33 .mailpoet_date_day, #mailpoet_form_33 .mailpoet_date_year, #mailpoet_form_33 .mailpoet_date { display: block; } #mailpoet_form_33 .mailpoet_text, #mailpoet_form_33 .mailpoet_textarea { width: 200px; } #mailpoet_form_33 .mailpoet_checkbox { } #mailpoet_form_33 .mailpoet_submit { } #mailpoet_form_33 .mailpoet_divider { } #mailpoet_form_33 .mailpoet_message { } #mailpoet_form_33 .mailpoet_form_loading { width: 30px; text-align: center; line-height: normal; } #mailpoet_form_33 .mailpoet_form_loading > span { width: 5px; height: 5px; background-color: #5b5b5b; }#mailpoet_form_33{border-radius: 0px;text-align: left;}#mailpoet_form_33 form.mailpoet_form {padding: 20px;}#mailpoet_form_33{width: 100%;}#mailpoet_form_33 .mailpoet_message {margin: 0; padding: 0 20px;}#mailpoet_form_33 .mailpoet_paragraph.last {margin-bottom: 0} @media (max-width: 500px) {#mailpoet_form_33 {background-image: none;}} @media (min-width: 500px) {#mailpoet_form_33 .last .mailpoet_paragraph:last-child {margin-bottom: 0}} @media (max-width: 500px) {#mailpoet_form_33 .mailpoet_form_column:last-child .mailpoet_paragraph:last-child {margin-bottom: 0}} Laat dit veld leegYour email address *

Thank you for signing up! You'll receive an e-mail asking to confirm your subscription.

Get in touch: evelyn@bitsoffreedom.nl

Eind augustus gingen een aantal nieuwe platformregels in: de allergrootste platformen moeten nu voldoen aan regels die specifiek voor hen gemaakt zijn door de Europese Unie. Dat is een apart hoofdstuk uit de Digital Services Act (DSA) voor Very Large Online Platforms and Search engines en geldt voor de 19 grootste platformen.

Sociale media als Instagram, Twitter, Linkedin en Facebook, maar ook aan andere platformen als Booking.com en de Google zoekmachine, allemaal moeten ze zich houden aan de DSA. Veel regels hebben nu (nog) geen invloed op gebruikers, maar de regels om je feed aan te passen en inzicht te krijgen in advertenties wél. We zetten voor je op een rijtje wat er voor jou verandert en hoe je die nieuwe opties kunt gebruiken!

Niet-gepersonaliseerde feed

Grote platformen moeten een aanbevelingsalgoritme, of feed, aanbieden die niet is gebaseerd is op profilering. Dat is top, want profilering leidt tot manipulatie, filter bubbels en social mediaverslaving. We zetten alternatieve feeds van een aantal platformen voor je op een rijtje en leggen je uit hoe je die kunt instellen.

• Op Instagram kun je een feed krijgen met daarop alleen posts van de mensen die jij volgt, op chronologische volgorde. Dat doe je door in de app linksboven op "Voor Jou" te klikken en dan "Volgend" aan te klikken. Let op: dit moet je elke keer dat je de app opent opnieuw aanklikken (heel irritant vinden we dat).
• Op Facebook kun je ook een feed krijgen met daarop alleen posts van de mensen die jij volgt, op chronologische volgorde. Die is nog iets moeilijker te vinden: via menu ga je naar "overzichten" en vervolgens klik je op "vrienden". Ook dit moet je elke keer dat je de app opent opnieuw aanklikken (wederom: irritant).
• Op TikTok kan je kiezen voor een feed die gevuld is met "populaire" content. Dat doe je door lang op het scherm te drukken, in dat menu te kiezen voor "feeds beheren" en dan "gepersonaliseerde feeds" uit te zetten. Je krijgt dan voortaan in plaats van de 'Voor Jou'-pagina, de 'Populair'-pagina. De 'Volgend' en 'Vrienden' feeds van TikTok worden in chronologische volgorde getoond.
• Op Linkedin kun je rechts bovenin je feed kiezen voor 'Recentst' in plaats van 'Relevantst'. Ook dit moet je elke keer dat je de site of app opent opnieuw doen (zucht).
• Op Twitter/X kan je bovenaan je feed kiezen tussen 'Voor jou' en 'Volgend'. Dat zijn tweets van mensen die je volgt, op chronologische volgorde.
• Op YouTube (shorts) krijg je bij abonnementen de video's en shorts van de accounts waar je geabonneerd op bent in chronologische volgorde.
• Op andere platformen kan je meestal kiezen uit verschillende volgordes, bij webshops kun je bijvoorbeeld meestal, naast 'relevantie', kiezen voor 'prijs hoog naar laag' 'prijs laag naar hoog'.

Meer weten over hoe platformen jou profileren? Doe hier onze Korte Cursus Manipulatie!

Advertentie transparantie

Door de nieuwe regels moeten grote platformen transparant zijn over hun advertenties. Je kunt meer inzicht krijgen in wie of wat er achter een advertentie zit, en waarom je deze te zien krijgt. Het is best interessant om eens te bekijken waarom een advertentie nou juist bij jou is terecht gekomen. We leggen je uit hoe en waar je die transparantie vindt op een aantal grote platformen.

• Meta's Instagram en Facebook: bij gesponsorde posts op Instagram kun je rechtsboven op de drie puntjes klikken. Je kunt dan kiezen voor 'Waarom zie je deze advertentie?'. Dan zie je dat de adverteerder mensen zoals jij wil bereiken van een bepaalde leeftijd, een bepaald geslacht of een bepaalde locatie. Ook zie je soms dat de adverteerder mensen zoals jij wil bereiken die een bepaalde interesse hebben getoond (bijvoorbeeld in onderwerpen als 'Interieurontwerp' of 'Eten, Koken en meer' of 'Opvoeding'). Je kunt vervolgens ook doorklikken naar die advertentie in de advertentiebibliotheek om erachter te komen wie de adverteerder is, wie heeft betaald voor de advertentie, hoeveel accounts de advertentie heeft bereikt en op welke locatie, leeftijd en geslacht deze is gericht.

• Op Google diensten zoals de Google zoekmachine of YouTube kun je door op de drie puntjes of de (i) te drukken, naar 'my ad center'. Je krijgt dan informatie over de advertentie en adverteerder, en informatie over waarom je een advertentie ziet: vanwege leeftijd, zoekterm, tijd of dag, geslacht, locatie of de video die je bekijkt. Er staan ook categorieën die gebruikt zijn om advertenties te tonen, zoals 'Parental Status' of 'Google's estimation of your interests, based on your activity while you were signed in to Google'. Opvallend is dat Google geen invulling geeft van op welke leeftijd, locatie of parental status een advertentie is gericht. Ook geeft het platform niet aan welke interesses en activiteiten hebben geleid tot het tonen van juist die advertentie.

• Op TikTok is advertentie informatie een beetje verborgen. Als je op het share-pijltje drukt kun je kiezen voor 'over deze advertentie'. Je ziet dan bijvoorbeeld op welke leeftijd en locatie de advertentie is gericht. Ook zie je dat de advertentie is gericht op 'systeemgegevens zoals aparaattype en besturingssysteem' en 'je activiteiten op en/of buiten TikTok, afhankelijk van je instellingen voor personalisatie van advertenties'. Wat dat precies inhoudt legt TikTok niet uit.

• Op Linkedin kun je op de puntjes rechtsboven een advertentie klikken om vervolgens te klikken op 'Waarom krijg ik deze advertentie te zien?'. Je ziet dan dat de adverteerder leden wil bereiken met locatie, opleiding of functietitels zoals de jouwe. Maar ook "interesses hebben zoals die kunnen worden afgeleid van uw activiteiten. Als je daar weer door klikt, zie je over welke interesses het gaat (bijvoorbeeld 'Agricultuur en landbouw').

• Op Twitter/X kun je bij gesponsorde tweets rechtsboven, naast het woord 'Ad', op de drie puntjes klikken. Je klikt dan op 'Why this ad' en krijg informatie over waarom juist jij juist die advertentie te zien krijgt. Bijvoorbeeld omdat de adverteerder een bepaalde leeftijdsgroep op een bepaalde locatie wil bereiken.

To be continued...

Naast bovenstaande regels, zijn er natuurlijk ook nog regels ingegaan waar jij misschien niet direct iets van merkt. Zo moeten platformen hun risico's in kaart brengen en maatregelen daartegen nemen. Maar vanaf februari gaat er nóg een hele set regels aan, waar gebruikers zoals jij ook veel aan zullen hebben. Tegen die tijd houden we je natuurlijk op de hoogte van de nieuwe regels en hoe je deze het beste zelf kan gebruiken.

Meer weten over onze strijd tegen de grote platformen?

Abonneer je dan nu op onze platformnieuwsbrief!

#mailpoet_form_28 .mailpoet_form { } #mailpoet_form_28 .mailpoet_column_with_background { padding: 10px; } #mailpoet_form_28 .mailpoet_form_column:not(:first-child) { margin-left: 20px; } #mailpoet_form_28 .mailpoet_paragraph { line-height: 20px; margin-bottom: 20px; } #mailpoet_form_28 .mailpoet_segment_label, #mailpoet_form_28 .mailpoet_text_label, #mailpoet_form_28 .mailpoet_textarea_label, #mailpoet_form_28 .mailpoet_select_label, #mailpoet_form_28 .mailpoet_radio_label, #mailpoet_form_28 .mailpoet_checkbox_label, #mailpoet_form_28 .mailpoet_list_label, #mailpoet_form_28 .mailpoet_date_label { display: block; font-weight: normal; } #mailpoet_form_28 .mailpoet_text, #mailpoet_form_28 .mailpoet_textarea, #mailpoet_form_28 .mailpoet_select, #mailpoet_form_28 .mailpoet_date_month, #mailpoet_form_28 .mailpoet_date_day, #mailpoet_form_28 .mailpoet_date_year, #mailpoet_form_28 .mailpoet_date { display: block; } #mailpoet_form_28 .mailpoet_text, #mailpoet_form_28 .mailpoet_textarea { width: 200px; } #mailpoet_form_28 .mailpoet_checkbox { } #mailpoet_form_28 .mailpoet_submit { } #mailpoet_form_28 .mailpoet_divider { } #mailpoet_form_28 .mailpoet_message { } #mailpoet_form_28 .mailpoet_form_loading { width: 30px; text-align: center; line-height: normal; } #mailpoet_form_28 .mailpoet_form_loading > span { width: 5px; height: 5px; background-color: #5b5b5b; }#mailpoet_form_28{border-radius: 0px;text-align: left;}#mailpoet_form_28 form.mailpoet_form {padding: 20px;}#mailpoet_form_28{width: 100%;}#mailpoet_form_28 .mailpoet_message {margin: 0; padding: 0 20px;}#mailpoet_form_28 .mailpoet_paragraph.last {margin-bottom: 0} @media (max-width: 500px) {#mailpoet_form_28 {background-image: none;}} @media (min-width: 500px) {#mailpoet_form_28 .last .mailpoet_paragraph:last-child {margin-bottom: 0}} @media (max-width: 500px) {#mailpoet_form_28 .mailpoet_form_column:last-child .mailpoet_paragraph:last-child {margin-bottom: 0}} Laat dit veld leegEmail *

Als je hier je e-mailadres invult, dan sturen we je onze nieuwsbrief over online platformen.

Dank je voor je inschrijving! Je krijgt een mailtje om het te bevestigen.

We recently hosted a panel discussion at CPDP, a major privacy conference in Europe. There, we asked Roozendaal (a senior civil servant at the Dutch government), Sjoera Nas (an independent privacy consultant), Estelle Masse (NGO Access Now) and Cecile Schut (the Dutch Data Protection Agency) to talk about privacy.

The panel explored the coherence between the work of all stakeholders involved in protecting people’s privacy. From drafting laws and regulations, complying with privacy law and enforcing it, to challenging the rules and the rule-breakers: although all stakeholders act autonomously, their work is deeply intertwined. This is a panel of diverse experts: each one of them has a specific role in this system. And each brings years of experience, some even in multiple capacities. That’s a perfect basis for shared reflection on the state of play. Initial questions we’d like to explore are:

• Assuming we have the common goal of protecting people’s privacy, where and why does the system (in some cases) fail to do so?
• What can we learn from individual experiences?
• What do each of us need to excel in our role?
• How can we best align our efforts?

The panel has been recorded for your viewing pleasure and can be watched back below.

https://www.bitsoffreedom.nl/wp-content/uploads/2023/07/FROM-NOTORIOUS-RULE-BREAKER-TO-PRIVACY-ADVOCATE：-HOW-GOVERNMENT-CAN-CHANGE-ITS-STRIPES-8LHfWuauJwE.mp4

Gezichtsherkenningstechnologie maakt vaak fouten, ieder stadion volhangen met camera’s is dan ook onwenselijk. Er zijn betere manieren om supportersgeweld geweld tegen te gaan, betoogt Lotte in dagblad Trouw.

KNVB-directeur Marianne van Leeuwen gaf het al aan: 99 procent van de wedstrijdbezoekers ­gedraagt zich keurig (Trouw, 11 augustus). Toch wordt deze 99 procent straks aan illegale surveillance blootgesteld. En daar kunnen zij zich niet tegen beschermen. Een sjaaltje om je gezicht niet te laten scannen? Anderhalf jaar stadionverbod.

Stadions worden vaker gebruikt om surveillancetechnologie te testen die later breder wordt ingezet.

Gezichtsherkenningstechnologie van ‘slimme’ camera’s, maakt vaak fouten. En de risico’s om foutief geïdentificeerd te worden door zo’n ­camera zijn ook al niet eerlijk verdeeld. Mensen van kleur, met name vrouwen, hebben een groter risico om onterecht door de technologie als schuldige te worden aangewezen. Onlangs schreef de New York Times nog over de zesde persoon van kleur die onterecht is gearresteerd op basis van een gezichtsscan. De risico’s waren al lang en breed bekend. Wie er nu voor kiest om die tóch in te zetten, accepteert bewust deze onacceptabele risico’s.

Stadions als loboratoria voor surveillancetechnologie

Stadions worden vaker gebruikt om surveillancetechnologie te testen die later breder wordt ingezet. Zo is ‘De Digitale Perimeter’ (bij het grote ­publiek beter bekend als de Johan Cruijff Arena in Amsterdam) ongemerkt een laboratorium geworden waarin volop wordt geëxperimenteerd met slimme sensoren, bodycams op 5G, crowdmonitoring en ­gezichtsherkenning. Het zou bij een test blijven ‘om te zien of de technologie ook buiten het onderzoekslab werkt’. Ook volgens de betrokken politieagent Mark Wiebes was duidelijk dat inzet van gezichtsherkenning als echte veiligheidsmaatregel in een stadion juridisch niet door de beugel kon.

Nu worden slimme camera’s tóch in stadions ingezet. En naarmate die slimme camera’s op steeds meer plekken opduiken, treedt er gewenning op. Tel de supermarkten, festivals, stadions, stations, winkelgebieden, vliegvelden en de massale databank van de politie bij elkaar op en je ziet hoe moeilijk het al wordt om nog onbespied over straat te gaan. Met deze verregaande surveillance tasten we het fundament van een vrije, open en democratische ­samenleving aan.

Wandelende streepjescodes

Gezichtsherkenning maakt van ons wandelende streepjescodes, klaar om gekoppeld te worden aan verschillende andere gegevens die klaarliggen in bestaande databanken. Je medisch dossier, je socialemediaprofielen met je vakantie- en familiefoto’s, je aankopen via je bonuskaart, je strafblad. Deze informatie kan vervolgens worden gebruikt om jouw gedrag te beïnvloeden. Bovendien blijft het niet bij het herkennen van gezichten: ook onze emoties en ons gedrag vallen ten prooi aan geautomatiseerde analyse, in naam van de openbare orde en veiligheid. Zo creëren we een samenleving van geautomatiseerd wantrouwen, surveillance, controle en discriminatie.

Dat de inzet van surveillance­middelen als gezichtsherkenning te ver gaat, vinden ook veel wetgevers. Daarom is er al een verbod op het verwerken van gegevens zoals gezichtsdata vastgelegd in de AVG, de Europese privacywet. Uitzonderingen voor beveiliging zijn volgens de wet mogelijk, maar dat gaat over de toegangscontrole bij een kerncentrale, niet over de toegangscontrole voor de voetbalklassieker.

Alternatieven

Voetbalgeweld, kwetsende spreekkoren en wangedrag zijn allesbehalve recente problemen. Talrijke voorbeelden buiten het stadion hebben laten zien dat alleen hardere straffen, meer surveillance en een hyperfocus op ‘veiligheid’ onvoldoende effect hebben.

In andere landen zien we volop alternatieven. Zoals clubs die zich meer gaan bekommeren om hun supporters. Bij onze zuiderburen zijn er bijvoorbeeld al sinds de jaren tachtig succesvolle ‘fancoaches’ die supporters in en rond stadions helpen zich sportief en netjes te gedragen. Helaas komen wij hier vooralsnog niet verder dan alsmaar meer camera’s ophangen, met alle risico’s van dien.

Dit artikel is op 18 augustus als opinie gepubliceerd in Trouw.

Elon Musk and Mark Zuckerberg will engage in nothing short of a physical cage fight. Or so it seemed: Zuckerberg now thinks Musk is unserious about the fight and Musk called Zuckerberg a "coward". So whether this is really going to happen is highly in doubt. However, the online staredown, or perhaps we should say online mud-slinging, is in full swing. Just in case this fight will actually take place, we, as guardians of a free and open Internet, are doing a pre-fight talk.

A cage fight, eh?

It all started with Musk's tweet "I'm up for a cage match if he is lol" and Zuck's unexpected response through his Instagram: "Send Me Location." After that Musk started posting quotes like "Men love war" (brb, throwing up in our mouth) and Zuck suggested a time and location. Among the other rather bizarre rumours: a live stream of the fight and an epic location in Italy. We see.

The online staredown, or perhaps rather, online mudslinging, is in full effect

Musk

We spoke with several experts about Musk's chances. He is an unpredictable man, which also makes his chances difficult to estimate. Based on his history, though, you could say it's plausible he won't fare well.

Musk is known for having a huge plate for his head. He ignores criticism, even when it is aimed at a better society. So he took over Twitter, now X, and fired just about everyone who did anything about human rights. That made the platform even more toxic than it already was. Experts therefore predict that Musk will be a difficult candidate for his trainer(s). If the trainer points out weaknesses or comes up with long-term plans, chances are he will fire the trainer. And a fighter without a trainer, he's going to take hits.

Musk is not a rule follower. In fact, it sometimes seems as if he deliberately flouts rules to thwart authorities, people and their rights. For example, he is regularly warned by European politicians: if the new platform laws go into effect, X will be screwed and there will be heavy fines. So the expectation is that even if cage fights will have rules, Musk is not going to abide by them. A disqualification of this tech billionaire is therefore very plausible.

Many experts therefore say that Zuck's arrogance could prove fatal to him in the cage fight.

Zuck

The polls are in, and it is expected that Zuck will not fare well in the fight either. Martial arts is known for a mental battle, and several incidents have shown that the tech billionaire still has an awful lot of work to do there if he wants to emerge victorious.

For example, documents leaked by whistleblower Frances Haugen revealed that Zuck knew about the negative effects of Instagram on teenage girls, but decided to ignore it. Consequently, many experts say Zuck's arrogance could prove fatal to him in the cage fight.In the run-up, he is likely to ignore any injuries, which could put him through the ringer during the fight.

And those injuries, they are inevitably going to happen. Marks Meta is known to suffer frequent breakdowns. Zuck has tried hard to make as many people worldwide as possible depend on his platforms to a far-reaching degree, but drops them as soon as an outage occurs. For example, we all remember the WhatsApp, Instagram and Facebook outage of Oct. 4, 2021. Predictably, then, Zuck will suddenly quit in the middle of the fight.

We know from the many court cases and political hearings that defense is Zuck's blind spot. He knows how to deliver raunchy blows himself (to our human rights) but as soon as he has to defend it, he loses the viewer's sympathy. Therefore, we would not be surprised if he will have to take a lot.

On whom shall we place our bets?

The conclusion seems clear to us: neither Musk nor Zuck has any chance of emerging victorious. With some degree of probability, we dare say that one of them will not show up, someone will drop out with an injury, someone will be disqualified or someone will go KO in the battle. And we think that's just as well. After all, X and Meta are companies that do not have users' best interests at heart, and therefore do not make a profit on any front.

Want to make sure your bet turns into a profit? Then bet on Bits of Freedom and become a donor!

Still, we expect it to be a great spectacle. You can bet money on gambling sites, of course, but if you're really for a downfall of these tech billionaires, donate to Bits of Freedom. We may not double your bet, but we'll improve your digital civil rights! And let's face it: what's worth more?

Curious about our work? In our annual report you can find what we've been engaged in over the past year, the successes we've achieved, and our plans for the future.

Click through to read our annual report. You can do so online, or in PDF format:

Our annual report can be found at 2022.bitsoffreedom.nl

We need you more than ever!

In our annual report, you'll read that we unfortunately didn't achieve our desired donor growth of approximately €30K. While we've gained many new donors, there have also been an above-average number of departures. Increased costs of living, energy prices, inflation: Some donors, with a heavy heart, cancelled their regular donations or were compelled to reduce their contributions.

Are you already a supporter (thank you!) and thinking of increasing your contribution? You can manage that yourself in the Bits of Freedom supporter-section. You can find the supporter-section here.

Not a donor yet? Consider becoming one today! Donate directly, either one-time or recurring! You'll also get to choose something nice from our webshop, or you can opt for a privacy-focused email address!

Convinced after reading our yearly review? Become a donor!

Stay in touch

Warning! Here are some links to Big Tech!

Are you a Bits of Freedom follower? On Twitter, Instagram or LinkedIn?

Elon Musk en Mark Zuckerberg gaan met elkaar in gevecht in een fysieke cage fight. Tenminste; Zuckerberg vindt inmiddels dat Musk het gevecht niet serieus neemt en Musk noemt Zuckerberg een "angsthaas". Of het er dus echt van gaat komen is zeer de vraag. De online stare down, of liever het online moddergooien, is echter in volle gang. Voor het geval dat dit gevecht tóch echt gaat plaatsvinden doen wij als beschermer van het vrije internet vast maar een voorbeschouwing.

Een cage fight, euhh?

Het begon met de tweet van Musk "I'm up for a cage match if he is lol" en de reactie in de story van Zuck "Send Me Location". Daarna postte Musk dingen als "Men love war" (we geven een klein beetje over in onze mond) en stelde Zuck een tijd en locatie voor. Andere vrij bizarre geruchten gaan over een live stream van het gevecht en een epic location in Italie. Tsja.

De online stare down, of liever het online moddergooien, is in volle gang.

Musk

We spraken met meerdere experts over de kansen van Musk. Het is een onvoorspelbare man, waardoor zijn kansen ook moeilijk in te schatten zijn. Op basis van zijn historie, zou je wel kunnen zeggen dat het aannemelijk is dat hij het er niet goed vanaf gaat brengen.

Musk staat bekend om het enorme bord voor z'n kop. Hij negeert kritiek, ook als die een betere samenleving ten doel heeft. Zo nam hij Twitter, inmiddels X, over en ontsloeg zo ongeveer iedereen die ook maar iets met mensenrechten deed. Daar werd het platorm nog giftiger van dan het al was. Deskundigen voorspellen daarom dat Musk een moeilijke kandidaat is voor zijn trainer(s). Als de trainer zwakke plekken aanwijst of met plannen voor de lange termijn komt, is de kans groot dat hij de trainer ontslaat. En een vechter zonder trainer, die gaat klappen vangen.

Musk is geen rule follower. Sterker nog, het lijkt soms alsof hij met opzet regels aan zijn laars lapt om mensen(rechten) en autoriteiten dwars te zitten. Zo wordt hij regelmatig gewaarschuwd door Europese politici: als de nieuwe platformwetten straks in gaan, is X de sjaak en zullen er hoge boetes vallen. De verwachting is dus dat als cage fights al regels hebben, Musk zich er niet aan zal gaan houden. Een diskwalificatie van deze techmiljardair is daarom zeer aannemelijk.

Vele experts zeggen dan ook dat de arrogantie van Zuck hem fataal kan worden in de cage fight.

Zuck

De peilingen zijn binnen, en de verwachting is dat ook Zuck het er niet goed vanaf gaat brengen in het gevecht. De vechtsport staat bekend om een mentale strijd, en uit meerdere voorvallen is gebleken dat de techmiljardair daar nog ontzettend veel werk aan de winkel heeft, wil hij als winnaar uit de strijd komen.

Zo bleek uit de door klokkenluider Frances Haugen gelekte documenten dat Zuck op de hoogte was van de negatieve effecten van Instagram op tienermeisjes, maar besloot dat te negeren. Vele experts zeggen dan ook dat de arrogantie van Zuck hem fataal kan worden in de cage fight. In de aanloop zal hij waarschijnlijk eventuele blessures negeren, waardoor hij tijdens het gevecht door de mand kan vallen.

En die blessures, die gaan er onvermijdelijk komen. Marks Meta staat er om bekend regelmatig met storingen te kampen. Zuck heeft hard zijn best gedaan om zo veel mogelijk mensen wereldwijd in vergaande mate afhankelijk te maken van zijn platformen, maar laat hen vallen zodra er een storing ontstaat. Zo herinneren we ons allemaal de WhatsApp, Instagram en Facebook storing van 4 oktober 2021 nog wel. Te verwachten is dan ook dan Zuck er midden in het gevecht ineens mee ophoudt.

We weten uit de vele rechtszaken en politieke verhoren dat verdediging Zucks blinde vlek is. Hij weet zelf rake klappen uit te delen (aan onze mensenrechten) maar zodra hij dat moet verdedigen, verliest hij de sympathie van de kijker. Het zou ons dan ook niet verbazen wanneer hij veel zal moeten incasseren.

Op wie zetten we in?

De conclusie lijkt ons duidelijk: zowel Musk als Zuck maakt geen enkele kans om als winnaar uit de strijd te komen. Met een zekere mate van waarschijnlijkheid durven wij te zeggen dat één van hen niet zal komen opdagen, er iemand uitvalt met een blessure, iemand gediskwalificeerd wordt of iemand KO gaat in de stijd. En dat lijkt ons maar beter ook. X en Meta zijn namelijk bedrijven die niet het beste met gebruikers voor hebben, en daarom op geen enkel vlak winst verdienen.

Toch verwachten we dat het een groot spektakel wordt. Jij kunt natuurlijk geld inzetten op goksites, maar als je echt voor een ondergang van deze tech miljardairs bent, doneer dan aan Bits of Freedom. We verdubbelen je inzet misschien niet, maar verbeteren wel je digitale burgerrechten! En zeg nou zelf: wat is nou meer waard?

Meer weten over onze strijd tegen de grote platformen? Abonneer je op mijn platformnieuwsbrief!

Nederlanders maken zo veel gebruik van WhatsApp dat 'appen' een werkwoord is geworden waarmee we zeggen dat we een bericht sturen. Omdat WhatsApp voor veel mensen één van hun meest gebruikte apps is, krijgen we vaak vragen als: is WhatsApp slecht voor mijn privacy? of: Kan WhatsApp meelezen met wat ik naar iemand stuur? We leggen het je uit.

Encryptie

WhatsApp is een app die gebruik maakt van encryptie, ofwel versleuteling. Dat betekent dat alleen de verzender en ontvanger van een berichtje dat bericht kunnen lezen, en dat je dus vertrouwelijk kunt communiceren. WhatsApp (en moederbedrijf Meta/Facebook) kunnen dus niet meelezen met de inhoud van je berichtjes. Dat is niet vanzelfsprekend, want privé-berichten (DM's) op Instagram en Facebook Messenger (beiden ook van moederbedrijf Meta) zijn bijvoorbeeld niet standaard versleuteld (daar moet je het voor elk gesprek handmatig aanzetten).

De data over jouw data

De communicatie op WhatsApp is dus vertrouwelijk, maar toch loopt je privacy gevaar als je de app gebruikt. Dat komt doordat WhatsApp zogeheten metadata verzamelt over jouw communicatie. Dat zijn gegevens over jouw communicatie. WhatsApp verzamelt bijvoorbeeld wanneer, hoe lang, hoe vaak en met wie je communiceert. Daardoor weet WhatsApp best veel over jou en je communicatiepatronen.

Whatsapp verzamelt gegevens over jouw communicatie, en weet daardoor best veel over jou

Als WhatsApp een op zichzelf staand bedrijf zou zijn, zou dat niet eens zo gevaarlijk zijn. Maar WhatsApp is onderdeel van het bedrijf Meta. Meta is het moederbedrijf van Facebook en Instagram en één van de grootste advertentiebedrijven op het internet. Meta heeft daarnaast op veel websites cookies en pixels, waardoor ze jouw online gedrag in kaart brengen. Dus, Meta verzamelt in totaliteit veel gegevens over jou: je metadata op WhatsApp, je gedrag op Facebook en Instagram en je gedrag op alle andere websites waar ze cookies en/of pixels hebben. Door al deze gegevens met elkaar te combineren komen ze tot een profiel van jou, waardoor ze gericht kunnen adverteren en manipuleren.

Meer weten over hoe platformen jou profileren? Doe hier onze Korte Cursus Manipulatie!

Waarom is WhatsApp slechter voor mijn privacy dan andere berichten apps?

Je kan nu zelf het antwoord op deze vraag geven: omdat ze metadata verzamelen, en dat combineren met alle andere data die Meta over je verzamelt. Dat leidt tot profilering, op tracking gebaseerde advertenties en manipulatie. En dat staat haaks op jouw grondrechten. Andere apps, zoals Signal, doen dat niet en zijn dus een privacyvriendelijker alternatief.

WhatsApp meent trouwens zelf dat die metadata niet gebruikt worden voor advertentiedoeleinden. Dat kunnen we niet voldoende controleren, maar het feit dat WhatsApp jouw metadata überhaupt verzamelt, is al genoeg inbreuk op je privacy om over te stappen naar een andere app.

In onze gids op fixjeprivacy.nl laten we zien hoe je WhatsApp inruilt voor een privacyvriendelijker alternatief

Moet ik dan WhatsApp verwijderen?

Eigenlijk wel, maar we begrijpen dat dat niet altijd makkelijk is. We zijn afhankelijk van de app, omdat onze familie, vrienden of buren erop zitten, en niet altijd met jou willen overstappen naar een privacyvriendelijker alternatief. Dat heet 'platformdominantie' en daar strijden we al jaren tegen. Gelukkig zag de Europese Unie ook hoe ernstig dit probleem is en hebben we vanaf begin 2024 iets dat interoperabiliteit heet: we kunnen dan berichten sturen van WhatsApp naar een andere app zoals Signal of Apple's iMessage, en andersom. Dan hoef je niet meer per sé WhatsApp te hebben, om te kunnen chatten met mensen die wel WhatsApp hebben.

Meer weten over onze strijd tegen de grote platformen? Abonneer je op mijn platformnieuwsbrief!

We nemen afscheid van Antoinette Hertsenberg en Ot van Daalen, maar mogen ook Haroon Ali, Petra Oldengarm en Justine Pardoen van harte welkom heten in onze Raad van Advies.

Twee keer per jaar komt een groep experts, met kennis op het gebied van recht, politiek, media en communicatie, het bedrijfsleven, kunst en technologie, bijeen om advies te geven aan Bits of Freedom over een aantal specifieke vraagstukken. Deze Raad van Advies is onafhankelijk en bestaat op dit moment uit 13 leden die gedurende een vooraf bepaalde termijn zitting nemen in de raad.

Helaas hebben we vorig jaar afscheid moeten nemen van Antoinette Hertsenberg als lid van de raad en ook voor Ot van Daalen zit de termijn er bijna op. We weten zeker dat ze nog betrokken zullen blijven bij Bits of Freedom en danken hen bij dezen enorm voor hun inzichten in de afgelopen jaren!

We zijn echter ook heel blij dat we bij deze drie nieuwe leden van onze Raad van Advies aan je kunnen voorstellen! Haroon Ali, Petra Oldengarm en Justine Pardoen, van harte welkom!

Haroon Ali

Haroon Ali (1983) is freelancejournalist voor onder meer de Volkskrant en columnist bij het Noordhollands Dagblad. In 2020 verscheen zijn eerste boek Half, over zijn botsende identiteiten als Pakistaans-Nederlandse queer ex-moslim. Ali werd in 2021 uitgeroepen door Ster van de Toekomst door het COC, vanwege zijn inzet voor de regenbooggemeenschap. In 2022 maakte hij de veelbesproken tv-documentaire Het M-woord, over homoseksualiteit binnen de islam, die werd bekroond met de journalistieke prijs De Tegel, in de categorie Achtergrond. Ook won hij in 2023 de Rising Star Award bij de eerste Pan Asian Awards.

Ali werkt momenteel aan zijn tweede non-fictieboek, Spectrum, over de diverse en soms verdeelde lhbtiq+-gemeenschap, dat in november 2023 zal verschijnen, ook bij De Bezige Bij. Hij presenteerde tot voor kort ook de podcast Opgewonden, samen met Yora Rienstra, over seksualiteit in alle vormen en maten.

Petra Oldengarm

Petra Oldengarm is zelfstandig adviseur cybersecurityvraagstukken en adviseert in deze rol zowel de overheid als private organisaties over uiteenlopende strategische thema’s binnen het domein van cybersecurity. Ze is afgestudeerd in de technische informatica aan de Rijksuniversiteit Groningen. Daarna heeft ze ervaring opgedaan bij diverse werkgevers, zowel in de publieke als private sector. Gedurende meerdere jaren is ze actief in het domein van cybersecurity, waarvan sinds 2018 als zelfstandig adviseur. Ook was ze gastdocent aan de Universiteit Leiden. Naast haar advieswerkzaamheden is Petra Oldengarm sinds de oprichting (parttime) directeur van Cyberveilig Nederland, branche organisatie van de cybersecuritysector in Nederland.

Justine Pardoen

Dr. Justine Pardoen (1959) is Neerlandicus (taalkundige). In 1995 pionierde ze in de online opvoedondersteuning (oprichting Ouders Online) en in het bijzonder de mediaopvoeding. Als specialist ‘jeugd en media’ schreef ze enkele boeken en adviseert ze ook scholen en jeugdprofessionals. Gevraagd én ongevraagd spreekt en schrijft ze over de risico’s van de digitalisering voor onze burgerrechten en in het bijzonder privacyrechten. Ze is een belangrijke stem in het debat over mediawijsheid en mediaopvoeding en heeft bijgedragen aan het vergroten van het bewustzijn over het belang ervan. Sinds 2014 leidt ze Bureau Jeugd & Media. Daarnaast voert Justine denk- en levensloopgesprekken in haar praktijk De Denkruimte.

Vroeger wist je: als het luchtalarm af gaat, dan zet je je radio of TV aan om te volgen wat er aan de hand is. Bij rampen en incidenten bestaat nu naast het luchtalarm ook een digitaal alarm: NL-Alert. Hartstikke handig, want dan kun je meteen linken naar een overheidswebsite waar je meer informatie over de situatie kunt vinden. Toch?

Daar dacht de overheid echter anders over toen ze onlangs tijdens storm Poly een NL-Alert naar mensen in Noord-Holland verzond. Daarin stond namelijk:

Extreme weersomstandigheden in de provincie Noord-Holland. Blijf binnen. Bel alleen 112 bij levensgevaarlijke situaties. Nadere informatie en updates op Twitter.com @brandweeraa

Toen brak onze klomp. Het is natuurlijk sowieso al bizar als de overheid naar Amerikaanse datagraaiende techplatforms verwijst voor overheidsinformatie. Maar het is al helemaal onbegrijpelijk als ze dat in een noodsituatie doen. Bovendien had Elon Musk net besloten dat je Twitter helemaal niet meer kon gebruiken of bekijken zonder een Twitter-account.

Daarmee maak je niet alleen belangrijke informatie in een noodsituatie ontoegankelijk voor miljoenen mensen die geen Twitteraccount (willen) hebben. Je maakt ons allemaal ook nóg afhankelijker van platforms zoals Twitter. Daarnaast drijf je als overheid in het voorbijgaan ook nog wat extra advertentie-inkomsten naar een Amerikaans bedrijf die het niet zo nauw nemen met Nederlandse (privacy)regels. Daar wonden we ons uiteraard nogal over op.

Daarmee maak je belangrijke informatie in een noodsituatie ontoegankelijk voor miljoenen mensen die geen Twitteraccount hebben of willen hebben.

En met succes!

Gelukkig zag het lokale bestuur door de ophef die ontstond zelf ook al snel in dat dit niet kon, en zette snel een liveblog op de website van de gemeente Amsterdam. Ook stapte ze voor live-verslag over naar Mastodon.

Voorkomen beter dan genezen

Toch had dit in eerste instantie nooit mogen gebeuren, en dat is de Tweede Kamer met ons eens. Daarom heeft die gisteren – op de laatste vergaderdag voor het zomerreces – unaniem voor een motie gestemd van Groenlinks, PvdA en D66 die ervoor moet zorgen dat overheidsinformatie voortaan altijd voor iedereen toegankelijk moet zijn. En dat in noodsituaties niet alleen naar overheidsaccounts op sociale media mag worden verwezen.

We hadden het zelf niet beter kunnen zeggen. Een fijn afscheidscadeau, en we wensen de leden van de Tweede Kamer een goed zomerreces toe.

Vandaag waren we te gast bij de Directie Coördinatie Algoritmes, de nieuwe tak van de Autoriteit Persoonsgegevens.

Sinds januari van dit jaar heeft de Autoriteit Persoonsgegevens er een nieuwe taak bij, namelijk de coördinatie op algoritmen. Als Directie Coördinatie Algoritmen zal de organisatie zich richten op normuitleg, het versterken van samenwerking tussen verschillende toezichthouders en signalering van wat er allemaal speelt op het gebied van algoritmes. Hierover zullen periodiek rapporten worden uitgebracht die moeten zorgen voor bewustwording bij organisaties.

De belangen van de burgers moeten centraal staan

Wij hebben ons al eerder kritisch uitgelaten over de invulling van deze taak, omdat we de belangen van burgers nog erg missen, terwijl die juist centraal zouden moeten staan. Op uitnodiging van de Directie Coördinatie Algoritmes zijn we daarover met elkaar in gesprek gegaan, samen met andere maatschappelijke organisaties. In dat gesprek hebben we aangegeven dat er 3 dingen nodig zijn om de belangen van burgers beter te beschermen:

1. Er is een toezichthouder nodig die toegankelijk is voor burgers die geraakt worden door de inzet van algoritmes. Burgers moeten bij een toezichthouder terecht kunnen met vragen of zorgen.
2. Burgers hebben recht op transparantie, uitlegbaarheid en controleerbaarheid van algoritmes. De werking van een algoritme en de totstandkoming van een beslissing moet op een begrijpelijke manier worden uitgelegd, zodat burgers zich ook tegen beslissingen kunnen verweren. Dit moet kunnen worden afgedwongen door toezichthouders, indien organisaties daar niet zelf aan voldoen.
3. Er is actief toezicht nodig, waarbij organisaties die over de schreef gaan ter verantwoording worden geroepen. Het komt namelijk te vaak voor dat organisaties grote risico's nemen bij de inzet van algoritmes, terwijl burgers met de schade komen te zitten als die risico's zich verwezenlijken.

In bijgaande position paper lees je meer over onze zorgen met betrekking tot het gebruik van algoritmen en wat er volgens ons nodig is om daar op een goede manier mee om te gaan.

Position Paper Directie Coördinatie Algoritmes

Benieuwd naar ons werk? Jaarlijks vind je in ons jaarverslag waar we ons afgelopen jaar mee bezig hebben gehouden, welke successen we hebben geboekt en wat onze plannen zijn voor de toekomst.

Ook over het jaar 2022 hebben we een hoop te vertellen. Klik door om ons jaarverslag te lezen. Dat kan online of in PDF formaat:

Ons jaarverslag vind je op https://2022.bitsoffreedom.nl

We hebben jou nu extra hard nodig!

In ons jaarverslag lees je dat we onze gewenste donateursgroei van ongeveer € 30K helaas niet hebben gerealiseerd. Hoewel we veel nieuwe donateurs hebben gevonden, zijn er ook bovengemiddeld veel vertrokken. De gestegen kosten van levensonderhoud, energieprijzen, inflatie: sommige donateurs zegden met pijn in het hart hun vaste donateurschap op of zagen zich genoodzaakt hun bijdrage te verlagen.

Ben je al donateur en denk je er over om je bijdrage te verhogen? Dat kan je zelf regelen in de Bits of Freedom donateursomgeving.

Nog geen donateur? Overweeg dan om dat vandaag nog te worden! Je mag dan ook iets moois uitzoeken in onze webshop óf je kan kiezen voor een meekijkvrij e-mailadres!

Liever luisteren? In onze meest recente podcast vertellen we je over ons werk en het afgelopen jaar:

https://www.bitsoffreedom.nl/wp-content/uploads/podcast/bofp-S02A07-BOF.mp3

Blijf op de hoogte!

Let op! Nu volgen linkjes naar Big Tech!

Volg jij Bits of Freedom al? Bijvoorbeeld op Twitter, Instagram of LinkedIn?
De podcast vind je in jouw favoriete podcastapp. Bijvoorbeeld op Spotify of Apple Podcasts.

Wil je niks te maken hebben met Big Tech? Abonneer je dan gewoon op onze nieuwsbrief:
#mailpoet_form_7 .mailpoet_form { } #mailpoet_form_7 .mailpoet_paragraph { } #mailpoet_form_7 .mailpoet_text_label, #mailpoet_form_7 .mailpoet_textarea_label, #mailpoet_form_7 .mailpoet_select_label, #mailpoet_form_7 .mailpoet_radio_label, #mailpoet_form_7 .mailpoet_checkbox_label, #mailpoet_form_7 .mailpoet_list_label, #mailpoet_form_7 .mailpoet_date_label { display: block; } #mailpoet_form_7 .mailpoet_text, #mailpoet_form_7 .mailpoet_textarea, #mailpoet_form_7 .mailpoet_select, #mailpoet_form_7 .mailpoet_date { display: block; } #mailpoet_form_7 .mailpoet_checkbox { } #mailpoet_form_7 .mailpoet_validate_success { color: #468847; } #mailpoet_form_7 .mailpoet_validate_error { color: #b94a48; }#mailpoet_form_7{;}#mailpoet_form_7 .mailpoet_message {margin: 0; padding: 0 20px;}#mailpoet_form_7 .mailpoet_paragraph.last {margin-bottom: 0} @media (max-width: 500px) {#mailpoet_form_7 {background-image: none;}} @media (min-width: 500px) {#mailpoet_form_7 .last .mailpoet_paragraph:last-child {margin-bottom: 0}} @media (max-width: 500px) {#mailpoet_form_7 .mailpoet_form_column:last-child .mailpoet_paragraph:last-child {margin-bottom: 0}} Laat dit veld leegSchrijf u in voor onze nieuwsbrief *

Controleer je inbox of spammap om je abonnement te bevestigen.

De Tweede Kamer wil dat het kabinet de vertrouwelijkheid van communicatie beschermt. De minister negeert het parlement en zegt een aangenomen motie niet te willen uitvoeren. Tijd voor een tik op de vingers.

Dit verhaal in vijf punten

1. De minister weigert een motie, die de vertrouwelijkheid van communicatie moet beschermen, om inhoudelijke redenen uit te voeren, niet om haar onderhandelingspositie te behouden.
2. Het ondermijnen van de vertrouwelijkheid van communicatie is schadelijk voor iedereen, inclusief de kinderen en jongeren die de wetgever nu juist probeert te beschermen.
3. Nederland staat, anders dan de minister beweert, niet alleen. Er zijn andere lidstaten die net zo kritisch zijn.
4. De bestrijding van seksueel misbruik van kinderen en jongeren is zo belangrijk dat in dit hoogst emotionele debat feitelijkheid en zorgvuldigheid essentieel zijn.
5. De Tweede Kamer moet de minister op het matje roepen en een motie aannemen met de opdracht aan het kabinet om nergens mee in te stemmen zonder voorafgaande consultatie van de Tweede Kamer.

Achtergrond

De Tweede Kamer is heel duidelijk: het kabinet moet staan voor de vertrouwelijkheid van communicatie in Europa. Het parlement droeg het kabinet op encryptie te beschermen. En omdat het kabinet van die opdracht een semantische discussie maakte, maakte het parlement duidelijk dat het kabinet ook tegen client side device scanning moet zijn. Vanochtend bevestigde de minister wat al langer in de wandelgangen rondging: ze legt de motie naast zich neer, en daarmee ook de wens van de volksvertegenwoordiging.

Seksueel misbruik van kinderen en jongeren is een schokkend probleem en vraagt daarom juist om effectieve en juridisch duurzame maatregelen, zonder schadelijke neveneffecten. Het is niet erg aannemelijk dat het voorstel van de Europese Commissie, waar de moties over gaan, effectief zijn. De kans is ook groot dat de Europese rechter deze wet later ongeldig verklaart. En het voorstel maakt ieders leven online onveiliger, doordat het de vertrouwelijkheid van communicatie op het spel zet.

Nederland heeft wél ruimte

De minister reageert met haar brief van vanochtend op de aangenomen motie van Van Ginneken die het kabinet opdraagt om tegen client side device scanning te zijn. Maar volgens de minister laat dat 'geen ruimte voor de reeds beperkte inzet van Nederland ten aanzien van het detectiebevel.' Dat is een onjuiste voorstelling van zaken. De juristen van elk van de drie wetgevende instanties in Europa zijn keihard over het voorstel: een ongericht detectiebevel staat niet in verhouding tot het probleem dat men wil oplossen, waardoor deze wet vroeg of laat door Europese rechters ongeldig verklaard wordt. De manier om dat op te lossen: maak de wet proportioneel door de maatregel gericht te maken. Zo'n bevel zou wel acceptabel kunnen zijn als die beperkt is tot die gebruikers of groepen gebruikers waarop een concrete verdenking rust. Maar ongericht meekijken met alle berichtjes van iedereen op een bepaald platform, dat kan echt niet. De minister kan daarop inzetten en de motie van Van Ginneken laat daar alle ruimte voor.

Essentiële details, maar niet onderbouwd

De strijd tegen seksueel misbruik van kinderen en jongeren is ontzettend belangrijk. Zo belangrijk, dat we het ons niet kunnen veroorloven om maatregelen te baseren op slecht onderbouwde argumenten. Zo schrijft de minister bijvoorbeeld dat "een aanzienlijk deel van het nu al gemelde materiaal [...] nog steeds niet of niet tijdig [wordt] verwijderd". Als dat zo is, dan moeten we maatregelen verzinnen die dat probleem oplossen. De introductie van een bevel waarmee ongericht meegekeken kan worden met de communicatie van alle gebruikers van een platform is dat niet. Want blijkbaar weten we al lang waar het materiaal staat, maar doen we te weinig om dat weg te halen.

De minister zegt ook dat "wordt gesignaleerd dat verspreiding van dit materiaal in toenemende mate gebeurt via zogeheten ‘interpersoonlijke communicatiediensten’, zoals Whatsapp en Signal." Maar ze geeft daarvoor geen onderbouwing. En dat is een probleem, want het voorstel van de Commissie is ook al onderbouwd met wat je "alternatieve feiten" zou kunnen noemen. De TU Delft stelde vast dat drie van de zes "feiten" feitelijk onjuist zijn, de onderbouwing van twee claims niet helder is en alleen één feit bewezen correct was.

Essentiële details, slordig neergezet

De brief van de minister is, net als het voorstel van de Europese Commissie zelf, onzorgvuldig. Dat is belangrijk, omdat het om een uiterst belangrijk onderwerp gaat én omdat het juist in deze veelal emotionele discussie essentieel is om zo feitelijk mogelijk te zijn. Zo schrijft de minister dat "Een detectiebevel kan [...] volgens het kabinet worden gerechtvaardigd indien dat zich beperkt tot het scannen van bestaand materiaal [...]." Dat is onnauwkeurig omdat met de bestaande technologie op z'n best reeds bekend materiaal kan worden gedetecteerd. Bestaand materiaal dat nog niet bekend is, kan niet zonder grote foutmarges opgemerkt worden. Dat is iets dat de minister elders in de brief ook onderkend. De Europese Commissie is overigens net zo slordig. In het voorstel heeft zij het over de detectie van nieuw materiaal. Dat is ook onjuist, want de Commissie bedoelt hier onbekend materiaal. Er bestaat geen technologie die het onderscheid kan maken naar de ouderdom van het materiaal. Dat lijken kleine verschillen, maar deze nuances maken een wereld van verschil.

Essentiële details, niet benoemd

In haar brief aan de Tweede Kamer benoemt de minister ook nauwelijks de waarom van de motie van Van Ginneken. De Tweede Kamer heeft terecht moeite met de inzet van client side device scanning. Immers, met die technologie wordt meegekeken als gebruikers een berichtje schrijven in, bijvoorbeeld, WhatsApp. Het doel daarvan: de verspreiding van strafbaar materiaal detecteren. Dat heeft alleen zin als het mogelijk is om iets over de inhoud van het berichtje te delen met mensen of instanties die geen deel uitmaken van het gesprek. Daarmee wordt de vertrouwelijkheid van communicatie op het spel gezet, en dát is waarom de Tweede Kamer hier (terecht!) zo fel op is. Want die vertrouwelijkheid van communicatie is van belang voor iedereen, inclusief de kinderen en jongeren die de Europese Commissie en de minister zo graag wil beschermen.

En over vertrouwen gesproken...

Met het negeren van de motie negeert de minister de wens van de volksvertegenwoordiging in Nederland. Dat past niet in een democratische rechtsstaat. Maar het is zo mogelijk nog problematischer in een tijd waarin het vertrouwen van burgers in de overheid toch al enorm onder druk staat. Het parlement heeft, spijtig genoeg, niet gek veel middelen om de minister op haar vingers te tikken (los van het paardenmiddel van een heuse vertrouwenscrisis). Daarom moet de Tweede Kamer nu snel een motie aannemen die het kabinet opdraagt in de Europese onderhandelingen nergens mee in te stemmen, zonder vooraf de Tweede Kamer gevraagd te hebben.

De Raad van State, de belangrijkste adviseur van de regering over nieuwe wetgeving, heeft advies uitgebracht over de voorgestelde wijzigingen op de Cyberwet.

Deze wet, die nog in behandeling is bij de Tweede Kamer, heeft van de Raad een zogenaamd "zwaar dictum" gekregen. Dit is bestuurstaal voor een stevige tik op de vingers en het betekent dat het voorstel opnieuw moet worden besproken in de Ministerraad. Het is dus eigenlijk gewogen en te licht bevonden.

Dat de Raad van State dusdanig ingrijpende kritiek geeft komt niet vaak voor en is een sterk signaal. Wij zijn hier best blij mee, want gewogen en te licht bevonden? Dat vonden wij nou ook!

We zagen onze kritiek terug en daarom bij deze 7 cybercomplimentjes aan de Raad van State!

1: BULKdata

De Raad van State benadrukt het ongemak dat komt kijken bij het verzamelen van bulkdata. Dat wil zeggen: enorme bergen gegevens verzamelen waarbij het voor het merendeel gaat om de gegevens van mensen die niet in de belangstelling van de diensten staan. Gegevens over ons allemaal dus, op de servers van de geheime diensten. Niet de bedoeling.

Wij zeggen dit al jaren. Dat ongemak samen met het feit dat de geheime diensten zich vervolgens niet hielden aan de verplichting deze op tijd te vernietigen, is voor ons dé reden geweest om in actie te komen. Wat leidde tot het indienen van onze klacht bij de CTIVD.

2: Toetsbare toetsingscriteria

Er zou jaarlijks worden gekeken of de enorme bergen gegevens nog een jaartje mogen worden bewaard. Om dat te kunnen doen zijn er concrete toetsingscriteria in de wet nodig. Er wordt geschermd met bindend toezicht op deze verlenging, maar daarvoor is wel nodig dat er duidelijk wordt omschreven waarop een verlenging moet worden gebaseerd, en dus getoetst.

En dat mist nu, stipt de Raad van State aan. De criteria moeten dus concreter, en daarmee toetsbaarder, in de wet worden vastgelegd.

3: Een maximale bewaartermijn

Er is geen zogenaamde finale (maximale) bewaartermijn in de wet. Deze kan telkens (dus potentieel oneindig) worden verlengd. Dat is problematisch.

Jurisprudentie van het Europees Hof voor de Rechten van de Mens benadrukt het belang van een, zo kort mogelijke, bewaartermijn die in de wet wordt vastgelegd. Zo weet je in elk geval altijd dat als er gegevens over jou worden verzameld dat die ook weer worden vernietigd, en hoe snel dat gebeurt. Dat weet je op basis van dit voorstel dus niet.

4: Niet-relevante gegevens moeten zo snel mogelijk worden vernietigd

In het vorige advies van de Raad van State ging zij uitgebreid in op het vervallen van het vereiste om gegevens zo snel mogelijk op relevantie te beoordelen.

Wanneer de geheime diensten zo nodig enorme bergen gegevens willen verzamelen. Gegevens die grotendeels bestaan uit gegevens van burgers waar zij geen onderzoek naar doen. Is het natuurlijk wel belangrijk dat zij zo snel mogelijk een selectie maken tussen de gegevens die zij nodig hebben voor het onderzoek en de bijvangst. En dat die bijvangst zo snel mogelijk wordt weggegooid.

Behandeling van dit advies zouden we terug moeten zien in de huidige nota van wijziging. Dat zien we nu echter niet terug. Goed om te zien dat naast wij, ook de Raad van State dit scherp in het vizier houdt!

5: Bijsmokkelen via een nota van wijziging

De reikwijdte van de nota van wijziging is breder dan die van de Cyberwet zelf. Niet fraai! Er wordt dus ineens heel wat ruimte voor het bewaren van bulkdata bijgesmokkeld. Daarmee ontstaat er bovendien een nog complexer doolhof van beleid. Nu wordt immers de Wet op de inlichtingen- en veiligheidsdiensten als hoofdwet gewijzigd in een wijzigingsvoorstel van een Tijdelijke wet die de Wet op de inlichtingen-en veiligheidsdiensten deels aanvult en wijzigt. Het is de vraag of dit staatsrechtelijk wel kan. In elk geval trekken wij en de Raad van State onze wenkbrauwen erover op.

6: Bulk is bulk, wanneer het uitkomt.

De wens voor deze regeling was om 1 beleid te maken voor bulkdata (bulk = bulk). Klinkt lekker overzichtelijk toch? Deze regeling wordt ook zo gepresenteerd, maar is alleen van toepassing op bulkdata die is verzameld met bijzondere bevoegdheden. Dat is een categorie bevoegdheden waarvan een clubje mensen heeft bedacht dat die de grootste inbreuk maken op onze mensenrechten. Een indeling die volgens ons te beperkt is gemaakt.

Door het beleid op deze indeling te baseren vallen een aantal bevoegdheden daar buiten waar ook bulkdata mee wordt verzameld, zoals de informantenbevoegdheid, waarmee de geheime diensten realtime toegang kunnen krijgen tot gehele databanken. Daarnaast zijn ook de gegevens die met OOG-interceptie (die ken je wel, het sleepnet) wordt verzameld hiervan uitgezonderd. Toch niet zo overzichtelijk dus.

7: TIB toets op de stomme tap

De Raad van State deelt ook onze positieve noot over het voorstel.

Er wordt namelijk ook een zogenaamde TIB-toets (Toetsingscommissie Inzet Bevoegdheden) voorgesteld, voorafgaand aan het in real time verzamelen van de verkeers- en locatiegegevens van een persoon. Daarmee wordt de wet in lijn gebracht met Europese jurisprudentie. Dit juichen wij toe en is eigenlijk niet meer dan logisch!

Het belang van ons werk

Veel van de punten die de Raad van State aankaart, hebben wij eerder naar voren gebracht in onze reactie op de zogenaamde internetconsultatie. En een leuke extra is dat onze klacht in het advies van de Raad van State wordt aangehaald: "In het verlengde daarvan heeft de afdeling klachtbehandeling van de CTIVD naar aanleiding van een klacht van burgerrechtenvereniging Bits of Freedom in 2022 bepaald dat de diensten niet zorgvuldig en in strijd met de wet hebben gehandeld bij het periodiek (her)beoordelen van meerdere bulkdatasets. Deze bulkdatasets dienden om die reden te worden verwijderd en vernietigd."

Wordt vervolgd...

Vandaag stemt het Europees Parlement over de AI-Act. In dit artikel nemen Lotje en Nadia je aan de hand van deze AI-verordening mee in het wetgevingsproces binnen de EU en in het werk van Bits of Freedom. Ze leggen uit hoe wij ons hier tegenaan bemoeien, waarom we dat doen en waarom dit ook jou aangaat!

De AI-verordening is een wet die in de hele Europese Unie de ontwikkeling en het gebruik van kunstmatige intelligentie (AI) moet reguleren. De stemmingen in het Europees Parlement zijn erg belangrijk. Ze vormen een belangrijke mijlpaal in het Europese wetgevingsproces. Dat wetgevingsproces leggen we even uit:

Een voorstel voor nieuwe Europese wetgeving komt van de Europese Commissie. Dat is namelijk de Europese instelling die nieuwe wetgevingsvoorstellen doet en tegelijkertijd de enige instelling die hiertoe bevoegd is. Zo'n voorstel is er niet van de ene op de andere dag. Hier gaat vaak veel onderzoek en overleg aan vooraf. Er wordt kennis ingewonnen bij specialisten, de stemming binnen de lidstaten wordt gepeild, er wordt gezocht naar een begin van consensus en vaak worden er al rapportages en voornemens gepresenteerd in een eerdere fase. Reacties hierop worden dan weer meegenomen in het uiteindelijke voorstel.

Invloed: efficiënt en effectief

Voordat de AI-verordening een wetsvoorstel werd, kondigde de Europese Commissie haar voornemens al aan in het ‘Witboek over Kunstmatige Intelligentie – een Europese benadering op basis van excellentie en vertrouwen’, dat in februari 2020 werd gepubliceerd. Ook werd er een commissie ingesteld die de haalbaarheid van de wet moest toetsen.

Bits of Freedom en andere digitale rechtenorganisaties proberen zoveel mogelijk invloed uit te oefenen binnen dit hele proces. We zetten in op beleidsbeïnvloeding. Daarbij geldt dat dit in elke fase van het wetgevingsproces zin heeft, maar in de ontwerpfase misschien wel extra effectief en efficiënt is. We doen dit omdat we de wetgeving beter willen maken en proberen het beleid op verschillende manieren te beïnvloeden en vorm te geven. Zo schreven we in dit specifieke proces bijvoorbeeld een brief met onze standpunten naar de toetsingscommissie CAHAI (Ad Hoc Committe on Artificial Intelligence), gaven we feedback op het eerder genoemde witboek én namen we deel aan een actie waarin we opriepen tot het opnemen van verboden in de AI-verordening voor toepassingen waarvan de risico’s voor mensen onacceptabel groot zijn.

Binnen elk wetgevingsproces zijn de middelen die we inzetten anders. We kijken goed op welke manier we de meeste impact kunnen maken. Bijvoorbeeld met een publiekscampagne, gesprekken met parlementariërs, inspreken tijdens vergaderingen of door het publiceren van een opinie. We werken met een klein team en onze mogelijkheden zijn begrensd. Extra belangrijk dus dat wát we doen effectief is!

Afkortingen, rapporteurs en amendementen

Wetgevingsprocessen binnen de EU gaan alles behalve snel. Inmiddels werd het april 2021. Het eerste wetsvoorstel over kunstmatige intelligentie vanuit de Europese Commissie lag er. Dat voorstel werd doorgestuurd naar het Europees Parlement en de Raad van de Europese Unie. Nu was het hun beurt om er mee aan de slag te gaan

In het Parlement werden twee leidende commissies aangewezen met wederom inspirerende afkortingen: IMCO (Internal Market and Consumer Protection) en LIBE (Civil Liberties, Justice and Home Affairs). DDeze Commissies doen een aanzet voor de positie van het Europees Parlement op een wetsvoorstel. Ook werden er een aantal commissies benoemd die betrokken werden op onderdelen van de AI-verordening. En werden er twee leidende rapporteurs aangewezen, Brando Benifei en Dragoş Tudorache. Deze personen zijn Europarlementariërs die de leiding hebben over het wetsvoorstel en in een later stadium weer een belangrijke onderhandelingspositie hebben. De rapporteurs hadden de taak een voorlopig rapport te schrijven met wijzigingsvoorstellen op het wetsvoorstel.  Als andere Europees Parlementsleden nog wijzigingen wilden voorstellen kon dit trouwens ook nog. Deze amendementen mochten ze indienen, wanneer ze daarbij de steun van minimaal één iemand uit de leidende commissies (die met de inspirerende afkortingen) hadden.

Werkgroepen en hard werken

In de Raad van de Europese Unie werd een werkgroep aangewezen, een groep die bestaat uit deskundigen uit elke lidstaat van de EU. Verantwoordelijke ministeries van lidstaten kunnen via deze weg inbreng geven op het wetsvoorstel. In Nederland werden maar liefst drie ministeries aangewezen die zich met de AI-verordening mochten bemoeien, het Ministerie van Justitie en Veiligheid, het Ministerie van Economische Zaken en Klimaat en het Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties. Deze ministeries namen hun positie over het AI-wetsvoorstel op in het zogenaamde BNC-fiche. Dit is een eerste reactie van Nederland op wetsvoorstellen uit de EU.

In deze fase was Bits of Freedom erg druk bezig om invloed uit te oefenen op de wet:

• Wij lazen het wetsvoorstel vanuit een mensenrechtelijk perspectief en deelden onze analyse met onze jullie en met heel veel stakeholders die we spraken.

• We gingen in gesprek met leden van het Europees Parlement om hen ervan te overtuigen dat de bescherming van mensenrechten veel beter moest.

• We overlegden regelmatig met onze Europese collega’s om kennis en ideeën uit te wisselen, samen actie te voeren, en strategie te bepalen.

• We schreven heel veel suggesties voor amendementen die we deelden met parlementariërs, ministeries in lidstaten en andere stakeholders. Ook bleven wij met hen in gesprek om de belangen van burgers steeds weer onder de aandacht te brengen.

• We gingen in gesprek met de betrokken ministeries om ze aan te moedigen zich namens Nederland in te zetten voor een betere bescherming van mensenrechten in de AI-verordening.

• We spraken op verschillende bijeenkomsten en conferenties waarin we onze positie toelichtten en bewustwording creëerden over wat er beter moest in de AI-verordening.

• We maakten bewustwordingsfilmpjes over AI om bewustwording te creëren bij een grotere groep mensen.

• We spraken met Tweede Kamerleden en Eerste Kamerleden en stuurden hen brieven om hen aan te moedigen er bij de staatssecretaris voor digitalisering op aan te dringen dat Nederland zich sterk moet maken voor een betere bescherming van mensenrechten in de AI-verordening.

• We gingen in gesprek met de staatssecretaris voor Digitalisering en met de minister voor Rechtsbescherming om onze positie met hen te delen en hen ervan te overtuigen waarom de bescherming van mensenrechten beter moet.

Een voorlopige conclusie

Een maand geleden waren er ook stemmingen in het Europees Parlement om de positie van het parlement te bepalen. Dat was met de leidende commissies IMCO en LIBE. Tot onze vreugde waren er veel van onze voorgestelde amendementen aangenomen waar wij samen met onze Europese collega’s hard voor gepleit hadden. Vandaag waren er stemmingen in het hele Europees Parlement. En daarmee is een belangrijke mijlpaal bereikt in het wetgevingsproces.

Vandaag stemde het Europees Parlement in het de tekst van de leidende commissies. Dat is goed nieuws want in deze tekst worden mensenrechten al een stuk beter beschermd dan in de oorspronkelijke tekst van de Europese Commissie. Het was spannend, want er zijn op het laatste moment pogingen gedaan het verbod op biometrische identificatie in te perken. Maar dat is gelukkig niet gelukt. En daarmee wordt een belangrijke boodschap afgegeven door het Europees Parlement, namelijk dat fundamentele rechten goed beschermd moeten worden in de AI-verordening.

En nu verder met...

...onderhandelen! Nu volgt er namelijk een nieuwe fase, namelijk die van de trilogen. Hierin gaan, zoals het woord al doet vermoeden, de drie organen (het Europees Parlement, de Europese Commissie en de Raad van de Europese Unie) met elkaar in onderhandeling over hoe de AI-verordening er uiteindelijk uit moet komen te zien. Ze zoeken een compromis tussen het wetsvoorstel van de Commissie , de positie van het Europees Parlement (zoals die vandaag uit de stemming is gekomen) en de positie van de Raad van de EU (die binnen de werkgroep is vastgesteld). Dit gebeurt veelal achter gesloten deuren. En ze laten er geen gras over groeien, want de eerste vergadering staat vanavond al gepland!

We kunnen dus niet meer op de voet volgen waar precies over onderhandeld wordt en welke punten er op de agenda staan. We blijven we ons echter nog steeds inzetten om jouw rechten goed beschermd te krijgen in de AI-verordening. Dat doen we door in gesprek te gaan met de drie organen en met Tweede Kamerleden en de betrokken ministeries. Ook doen we mee aan acties om bewustwording te creëren onder een groter publiek en onder de mensen die invloed uit kunnen oefenen op de AI-verordening.